Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

O κύκλος του τίποτα



του Κώστα Βαξεβάνη

Πριν από μερικές μέρες είχα γράψει για τη μέθοδο του απλού τίποτα: «Στα χρόνια της τηλεοπτικής ευωχίας, τότε που τα κανάλια δημιουργούσαν επετηρίδες αναγνωρισιμότητας και η αδιαμφισβήτητη αλήθεια άστραφτε στα γυαλιά του παρουσιαστή, υπήρχε μια ενδιαφέρουσα μεθοδολογία που μετέτρεπε το «τίποτα» σε «τηλεοπτικά νούμερα». Ο κύκλος του «τίποτα» λειτουργούσε με τη μέθοδο της αλληλοπροβολής, μέχρι να εμπεδώσει η κοινωνία πως αυτό που βλέπει στην τηλεόραση, είναι αυτό που ισχύει.


Νομίζω πως υπάρχει ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα με έναν εκδότη που μπαινοβγαίνει στη φυλακή. Ο εκδότης αυτός ήταν από τις ανερχόμενες δυνάμεις την εποχή που ο Κωστόπουλος και οι φίλοι του μάθαιναν στην ελληνική κοινωνία ποιος είναι ο πρέπων τρόπος και η κατάλληλη στάση για να κάνει σεξ. Κάποια στιγμή ο εκδότης δημιούργησε μια εταιρία, η οποία διοργάνωσε την απονομή δημοσιογραφικών και άλλων βραβείων. Ήταν μια καλή επικοινωνιακή συνταγή για τον ίδιο. Οι υποψήφιοι, όλοι μέλη της τηλεοπτικής και δημοσιογραφικής show bizz, γοητεύτηκαν από το γεγονός πως ήταν υποψήφιοι.


Έτσι άρχισαν να προβάλουν τη διοργάνωση, ευελπιστώντας πως έτσι θα γοήτευαν και τον διοργανωτή να τους δώσει το βραβείο. Μέσα σε δύο μεσημέρια, στα τηλεοπτικά κανάλια η άγνωστη διοργάνωση έγινε «η απονομή των σημαντικών βραβείων τάδε». Μετά την απονομή όπου όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ήταν νικητές, υπήρξε ο γνωστός τηλεοπτικός οργασμός για τα «πολύ σημαντικά βραβεία», την «μεγάλη τιμή της απονομής» και όλα τα σχετικά. Είχε μπει σε λειτουργία μια αλυσίδα, ένα ασανσέρ αλληλοεπιβεβαίωσης όσων συμμετείχαν. Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία πως και τα βραβεία ήταν σημαντικά και βεβαίως όσοι τα πήραν ακόμη πιο σημαντικοί.


Το ασανσέρ αυτού του ιδιαίτερου λομπισμού, μεταφέρει στους πάνω ορόφους ψέματα και ασημαντότητες και τις κάνει καταστάσεις του ρετιρέ. Έτσι λειτούργησε και το τηλεοπτικό και το πολιτικό σύστημα. Οι εκπομπές εμφανίζουν τους Ψωμιάδηδες, τους Γιακουμάτους, τους Γεωργιάδηδες σημαντικούς και αυτοί στη συνέχεια, εμφανιζόμενοι σε συγκεκριμένες εκπομπές ως σημαντικοί, επιστρέφουν με τόκο την αίγλη και τη σημαντικότητα που τους απέδωσαν. Αποδεικνύεται πως η «μέθοδος του τίποτα» παράγει τα πάντα στο πολιτικό σύστημα.


Πολιτικούς, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες μιας χρήσεως, ακόμη και ποιητές από το μεγάλο βήμα των καναλιών. Δεν είναι μια αξιακή παρεκτροπή, αλλά κυρίως ένας τρόπος για να βγάζουν χρήμα. Ένα από τα επαγγέλματα που έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες είναι αυτό του συμβούλου-αναλυτή-προωθητή-επικοινωνιολόγου. Γύρω από ένα άτομο που δεν έχει απαραίτητα την αίγλη του τίτλου της επιστημονικής του ιδιότητας στήνεται μια αναγκαιότητα. Να προωθηθούν θέματα, να μάθει η κοινή γνώμη. Είναι απλώς ένας μύθος.


Δήμοι, περιφέρειες, υπουργεία, φορείς, πληρώνουν μια αόριστη αξία γνωμοδότησης, που εγγυάται πως θα αλλάξει τον κόσμο. Η λειτουργία των ΜΚΟ ήταν ένας τέτοιος κύκλος του τίποτα που έφαγε πολλά. Διάφοροι τύποι, κοινά λαμόγια που ήξεραν να διαλέγουν γραβάτες, εξασφάλιζαν πως, αν κάνουν μια ΜΚΟ, θα έχουν χρηματοδότηση. Με τις χρηματοδοτήσεις δημιουργούσαν μια εικονική δράση, την οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν βιογραφικό.


Έτσι κάποιοι επαγγελματίες κομμάτων μετατράπηκαν σε σπουδαίους κοσμοπολίτες της προσφοράς και σημαντικούς μέσα από την ανακύκλωση. Η κατασκευασμένη σπουδαιότητα έφερνε χρήμα και βέβαια άλλοθι, και το χρήμα δημιουργούσε νέα, πιο πειστική σημαντικότητα. Σε αυτό τον κύκλο δεν χάθηκε μόνο το χρήμα, αλλά και η Ελλάδα.


HotDoc