Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2015

«Ο Αλέξης έχει τώρα τη δύναμη να κάνει όσα μας υποσχέθηκε»

ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΟΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΣΑΝ


Είναι η γενιά - φάντασμα. Ανθρωποι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από γονείς μετανάστες ή ήρθαν εδώ πολύ μικροί και μεγάλωσαν στα ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια.

Η Καντίτσα Σάνκο με τον σημερινό πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τον οποίο είχε συνοδεύσει στο Προεδρικό Μέγαρο στην εκδήλωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 2008.

Η λεγόμενη δεύτερη γενιά, που έχει ζήσει το δικό της δράμα. Ως πατρίδα ξέρουν την Ελλάδα. Αλλά νομικά δεν είναι Ελληνες. Αναγκάζονται να ζουν συχνά απίθανες καταστάσεις και να βρίσκονται ακόμη και... παράνομοι στη χώρα τους. Χωρίς πολλά δικαιώματα, αλλά με πολλές υποχρεώσεις. Δεν ανήκουν πουθενά.

Για χρόνια η Ελλάδα δεν διέκρινε τα παιδιά μεταναστών, που γεννήθηκαν και ανατράφηκαν εδώ, από τους γονείς τους. Τα αντιμετώπιζε και αυτά ως μετανάστες. Τουλάχιστον μετά την ενηλικίωσή τους, όταν έπρεπε να κάνουν το βήμα στο κενό. Αν δεν σπούδαζαν έπρεπε να δουλεύουν, να έχουν ένσημα για να εξασφαλίζουν μία άδεια παραμονής. Περίπου σαν να είχαν μόλις μπει στη χώρα. Κι αν ήθελαν να πολιτογραφηθούν Ελληνες έπρεπε να ακολουθήσουν μία εξαντλητικά χρονοβόρα διαδικασία.

Εμειναν εκτός
Το 2010 ο λεγόμενος νόμος Ραγκούση έδωσε μία ευκαιρία στην ιθαγένεια. Αλλά το παράθυρο έκλεισε νωρίς με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη. Μόνο ένας μικρός αριθμός από τα δεκάδες χιλιάδες παιδιά πρόλαβαν να ενταχθούν... Πολλοί κουράστηκαν από την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια κι έφυγαν από τη χώρα που θεωρούν πατρίδα, για να αρχίσουν από το μηδέν αλλού. Ακόμη και ως αιτούντες άσυλο...

Η 29χρονη σήμερα με τον σύζυγό της και το παιδάκι τους.

«Πολλά παιδιά έχουν φύγει. Από απελπισία. Δεν έβρισκαν άκρη με τα χαρτιά τους. Οσοι μπορούσαν. Επειδή δεν είναι και εύκολο να φύγεις», επισημαίνει ο Νίκος Οντουμπιτάν από την οργάνωση Generation 2.0. Πέρυσι ήρθε η άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς με πενταετή διάρκεια. Φυσικά τα προβλήματα δεν λύθηκαν. Για παράδειγμα απόφοιτοι νομικών σχολών και εκπαιδευτικοί αδυνατούν να λάβουν άδεια άσκησης επαγγέλματος χωρίς ιθαγένεια. Τώρα, με τη συγκρότηση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής οι ελπίδες όλων αυτών των ανθρώπων ζωντανεύουν ξανά. Η Ναγιάντα ελπίζει να μπορέσει να κάνει το μεταπτυχιακό της στη Σουηδία.

Ο Αριάν να γυρίσει από τα Τίρανα για να στήσει με ασφάλεια μία ζωή στα Πετράλωνα. Η Τζένη να μπορέσει να δουλέψει ως εκπαιδευτικός. «Η χορήγηση ιθαγένειας στα παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή ήρθαν πολύ μικρά και δεν έχουν γνωρίσει άλλη πατρίδα, δεν ξέρουν άλλη γλώσσα είναι στις βασικές προτεραιότητές μας», δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής» η αν. υπουργός Τασία Χριστοδουλοπούλου, η έγκριτη νομικός με πολλά χρόνια δράσης στη μάχη υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που ανέλαβε το κρίσιμο πόστο.

ΤΖΕΝΗ ΜΑΝΕ

Οπως αναφέρουν πληροφορίες, η σχετική ρύθμιση που θα προωθηθεί θα σέβεται την απόφαση του ΣτΕ και θα λαμβάνει υπόψη της τόσο την πρόταση νόμου που είχε ετοιμάσει η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά δεν έφτασε να ψηφιστεί, όσο και την πρόταση νόμου που είχε καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ.

«Ολα τα παιδιά αγαπάμε την Ελλάδα. Φεύγουμε αλλά ξαναγυρνάμε», μας λέει από το παγωμένο Λονδίνο η Καντίτσα Σάνκο, η κοπέλα που είχε συνοδέψει το 2008 τον Αλέξη Τσίπρα στο Προεδρικό Μέγαρο. «Ακόμη κι όταν δεν έχουμε κάτι στα χέρια μας να αποδείξουμε πως είμαστε Ελληνες, οι καρδιές μας ανήκουν στην Ελλάδα».

ΝΑΓΙΑΝΤΑ ΖΕΝΕΛΙ

ΚΑΝΤΙΤΣΑ ΣΑΝΚΟ
«Αν είχα πάρει την ιθαγένεια δεν θα σας μιλούσα τώρα από το Λονδίνο»

«Μόλις έμαθα πως ο Αλέξης έγινε πρωθυπουργός, σκέφτηκα πως τώρα υπάρχει δυνατότητα να πάψουν να είναι ξένοι τα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στην Ελλάδα, να ενταχθούν στην κοινωνία». Η 29χρονη Καντίτσα Σάνκο ζει στο Λονδίνο από το 2010. Είναι η κοπέλα που είχε συνοδεύσει τον σημερινό πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Προεδρικό Μέγαρο, στη δεξίωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 2008, σε μια προσπάθεια να βγουν από την αφάνεια τα σοβαρά προβλήματα της 2ης γενιάς μεταναστών. «Μου είχε φανεί καλός άνθρωπος, πως ακολουθεί αυτά που πιστεύει. Τον εμπιστεύομαι. Τώρα έχει την ευκαιρία και τη δύναμη να κάνει πράξη όσα υποσχέθηκε». Τι περιμένει από τη νέα κυβέρνηση εκτός από το ζήτημα της ιθαγένειας; «Πολλά. Αν μπορέσει να κάνει κάτι με την οικονομία, θα είναι καλύτερη η ζωή για όλους τους Eλληνες».

ΑΡΙΑΝ ΝΤΕΡΒΙΣΙ

Είναι παντρεμένη, έχει ένα παιδάκι και δουλεύει σε γηροκομείο. «Αν είχα καταφέρει να πάρω την ιθαγένεια, δεν θα έφευγα. Η Ελλάδα διώχνει πολλά παιδιά της. Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα. Υπάρχουν νόμοι που δεν αλλάζουν κάθε τρεις και λίγο». Ζει στην Αγγλία, πατρίδα της όμως είναι η Ελλάδα, λέει. Εδώ μεγάλωσε, εδώ πήγε γυμνάσιο και λύκειο, εδώ σπούδασε και δούλεψε.

Αλλά η Ελλάδα την αντιμετώπισε ως ξένη. «Η Ελλάδα είναι η πατρίδα μου. Αλλά ακόμη δεν έχω τίποτα για να αποδείξω πως είμαι Ελληνίδα. Μόνο μια ληγμένη βεβαίωση κατάθεσης αίτησης για άδεια παραμονής και τη ληξιαρχική πράξη του γάμου μου». Μόλις τελείωσε το Λύκειο και έγινε 18 έπρεπε να βγάλει άδεια παραμονής, λες και μόλις είχε φτάσει στη χώρα, με βάση τα ένσημα. «Ηταν σοκ. Σκέφτηκα, δεν με αποδέχονται». Βρήκε δουλειά σε ένα κομμωτήριο κι έπρεπε να ανανεώνει την άδειά της κάθε χρόνο.

Από το μηδέν
«Κατέθετα τα χαρτιά μου και μου έλεγαν πως έπρεπε να φέρω κι άλλα. Αλλαζαν οι νόμοι ή τα έχαναν». Γράφτηκε σε ΤΕΕ, σπούδασε νοσηλευτική. Το 2006 πήγε στην Αμερική για να δουλέψει σε μια ιεραποστολή. Οταν γύρισε το 2008 «μου είπαν πως έπρεπε να ξεκινήσω πάλι από το μηδέν τη διαδικασία για την άδεια, σαν να είχα μόλις έρθει στην Ελλάδα. Ακυρώνοντας όλα τα χρόνια που είχα ζήσει. Απογοητεύτηκα. Είχα προσπαθήσει να γίνω μέλος της ελληνικής κοινωνίας, αλλά κανένας νόμος δεν μου το αναγνώριζε». Οταν λίγο αργότερα εξασφάλισε υποτροφία σε κολέγιο για να σπουδάσει ψυχολογία, χρειάστηκε να εμφανίσει έναν φίλο της ως εργοδότη ώστε να μπορέσει να ανανεώσει την άδεια παραμονής. Το 2010 έφυγε με τον άντρα της που έχει αγγλική υπηκοότητα.

Ναγιάντα Ζενέλι
«Είναι άδικο. Σκέφτομαι ελληνικά, αλλά τα χαρτιά μου λένε άλλα πράγματα»

«Ημουν σε δίλημμα. Σύντομα η άδεια της παραμονής μου θα έληγε ξανά και το πιο πιθανό θα ήταν να μείνω άνεργη και παράνομη. Σκέφτηκα πως ήταν καλύτερα να πάω σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα από το να γυρίσω πίσω στην Αλβανία». Η 26χρονη Ναγιάντα Ζενέλι ήρθε στην Ελλάδα 9 ετών, στην Β' Δημοτικού. Τελείωσε γυμνάσιο, λύκειο, σπούδασε Πληροφορική στην ΑΣΟΕΕ και μετά ξεκίνησε η περιπέτεια με τις άδειες παραμονής. «Δύο χρόνια μετά τις σπουδές μου κινδύνευσα να μείνω παράνομη. Με την κρίση δεν έβρισκα δουλειά. Από τον ΟΑΕΔ μού έλεγαν πως χρειαζόταν να έχω εργαστεί κάποιους μήνες και να έχω χαρτί απόλυσης για να εγγραφώ εφόσον δεν είχα ελληνική ιθαγένεια. Ετσι έχασα πολλές ευκαιρίες για δουλειά». Πήγε στη Σουηδία το 2012. Εκανε αίτηση για μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, στο Τμήμα Πληροφορικής. Ανακάλυψε, όμως, πως επειδή δεν είχε ιθαγένεια πολίτη της ΕΕ, έπρεπε να πληρώσει τσουχτερά δίδακτρα. «Αν είχα την ελληνική ιθαγένεια, θα μπορούσα να σπουδάσω δωρεάν, όπως και όλοι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι». Δεν γράφτηκε. Εμεινε, όμως, στη Σουηδία για να δουλέψει. «Είναι άδικο. Εχω νοοτροπία ελληνική, σκέφτομαι ελληνικά, αλλά τα χαρτιά μου λένε άλλα πράγματα. Εχω απογοητευτεί. Αλλά το συνήθισα κιόλας. Ολο περιμέναμε και τίποτα δεν γινόταν»... Τον Νοέμβριο πήρε στα χέρια της την άδεια διαμονής δεύτερης γενιάς, που έχει 5ετή διάρκεια. Αν ανοίξουν οι διαδικασίες για την ιθαγένεια, θα γυρίσει αμέσως πίσω να υποβάλει τα χαρτιά της, μας λέει.

Τζένη Μανέ
«Δούλευα ως καθηγήτρια και με δήλωναν ως καθαρίστρια...»

Η Τζένη Μανέ ήρθε στην Ελλάδα 9 χρονών, τελείωσε γυμνάσιο, λύκειο, σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο ΕΚΠΑ και όταν αποφάσισε να πάει στην Αγγλία να κάνει μεταπτυχιακό άρχισαν τα... βάσανά της. «Οταν έφυγα, μου είπαν από το Αλλοδαπών πως δεν θα υπάρξει πρόβλημα με τα χαρτιά μου. Το πρώτο έτος ήθελα το Πάσχα να γυρίσω στο σπίτι μου, στην Αθήνα. Η άδεια παραμονής μου, όμως, είχε λήξει τον Δεκέμβριο». Χρειάστηκε τουριστική βίζα όσες φορές ήθελε να δει τους γονείς της. Με μεγάλη ταλαιπωρία. Οταν τελείωσε τις σπουδές τα πράγματα χειροτέρεψαν. «Δεν μπορούσα να μένω στην Αγγλία μέχρι να βγει το πτυχίο. Η έρευνά μου είχε τελειώσει. Τα έξοδα του ενοικίου ήταν τεράστια». Γύρισε με βίζα και για κάποιο καιρό, τουλάχιστον μέχρι να βγει το πτυχίο, ήταν σχεδόν... παράνομη. Στη συνέχεια και ενώ είχε καταφέρει να πάρει θεώρηση από την Κορυτσά, επέστρεψε στην Ελλάδα. Ωστόσο, έπρεπε να βρει εργοδότη για να ανανεώσει την άδειά της. Τότε έμαθε πως δεν μπορούσε να απασχοληθεί στην εκπαίδευση, σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, αφού για να πάρει την άδεια χρειαζόταν ελληνική ιθαγένεια... «Ηταν σαν να μην υπήρχα. Δούλευα σε ένα φροντιστήριο και με δήλωναν ως γραμματέα ή καθαρίστρια». Κατέθεσε τον φάκελό της με τη διαδικασία του νόμου Ραγκούση, αλλά δεν πρόλαβε. Τώρα ελπίζει να της δοθεί ξανά η δυνατότητα. «Θα μου αλλάξει τη ζωή. Εχω σπουδάσει τόσα χρόνια, έχω πληρώσει τόσα λεφτά και οι κόποι μου πάνε χαμένοι. Ζω 20 χρόνια στην Ελλάδα κι εδώ θέλω να μείνω. Είμαι κομμάτι αυτής της χώρας».

Αριάν Ντερβίσι
«Αβέβαιο το μέλλον μας στην Ελλάδα με τις πενταετείς άδειες παραμονής»

«Τα προβλήματα και η ανασφάλεια με έκαναν να γυρίσω πίσω. Μπορεί τώρα να έχω στα χέρια μου μία άδεια παραμονής πέντε χρόνων στην Ελλάδα, αλλά μετά; Αν αλλάξουν τα δεδομένα και δεν μπορέσω να την ανανεώσω, τι θα γίνει αν στο μεταξύ έχω χτίσει μία ζωή εκεί; Αν έχω κάνει παιδιά;» Πάει ένας χρόνος που ο 26χρονος Αριάν Ντερβίσι ζει σχεδόν μόνιμα στα Τίρανα. Ηταν 10 χρονών όταν ήρθε στην Ελλάδα. Ξεκίνησε από την Ε' Δημοτικού και έφτασε στο ΤΕΙ Χαλκίδας στο Τμήμα Μηχανολόγων - Μηχανικών. Του απομένει μόνο η πτυχιακή του εργασία για να τελειώσει. Τον περασμένο Δεκέμβρη πήρε την κάρτα δεύτερης γενιάς με πενταετή διάρκεια. Πριν έπρεπε να ανανεώνει κάθε χρόνο τα χαρτιά του με 150 ευρώ παράβολο και 150 ευρώ για ιδιωτική ασφάλεια. Υπέβαλε τα χαρτιά του για ιθαγένεια με τον νόμο Ραγκούση, αλλά δεν πρόλαβε.

«Θέλω να γυρίσω»
«Στην Ελλάδα είναι η βάση μου και η ζωή μου. Ευελπιστώ να αλλάξει κάτι και να μπορέσω να γυρίσω, να συνεχίσω τη ζωή μου από εκεί που την άφησα. Στη γειτονιά μου τα Πετράλωνα. Το ζήτημα της ιθαγένειας, όμως, είναι βασικό. Τα θεμέλια για να έχεις μία ασφάλεια, δικαιώματα, να μη χρειάζεσαι χίλια δυο χαρτιά. Κι από την άλλη, η Ελλάδα έχει επενδύσει σε μένα. Με σπούδασε. Και τώρα; Δεν είναι μείον για το ελληνικό Δημόσιο να φτιάχνει επιστήμονες και μετά αυτοί να πηγαίνουν αλλού να δουλεύουν;». Στα Τίρανα επιχειρεί να ξεκινήσει από το μηδέν. Να ενταχθεί σε μια κοινωνία διαφορετική από αυτή στην οποία μεγάλωσε. Αν δοθεί η δυνατότητα της ιθαγένειας, θα γυρίσει αμέσως πίσω. «Ακόμη κι αν πρέπει να κάνω στρατό. Αυτό είναι το βασικό μου όπλο για να χτίσω κάτι. Να μην πάνε χαμένα όλα αυτά τα χρόνια».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
jfoskolos@pegasus.gr